Cách đây hơn 30 năm, khi nền kinh tế Việt Nam đang xóa bỏ bao cấp, kinh tế – xã hội dần hồi phục và phát triển thì ở bên kia địa cầu, từ ngày 20/10 đến ngày 20/11/1987, tại Thủ đô Paris tráng lệ của nước Cộng hòa Pháp đã diễn ra cuộc họp của Đại hội đồng UNESCO thế giới khóa 24, có gần 90 quốc gia thành viên Liên Chính phủ tham gia bàn nhiều nội dung về Văn hóa Hòa bình, về các môi trường đại dương, về Thập kỉ văn hóa giữa các nền văn minh, về khuyến cáo từ các di sản… trong đó có phần vinh danh các nhân vật nổi tiếng trong khoa học, văn hóa, lịch sử và giáo dục.
Đại hội đồng nhất trí thông qua bản Nghị quyết Vinh danh Chủ tịch Hồ Chí Minh là: “Anh hùng giải phóng dân tộc; Danh nhân văn hóa kiệt xuất của Việt Nam”. Bác là người thứ 21 được vinh danh trên toàn cầu từ trước đến năm 1987.
Ðể có một văn bản dịch từ tiếng Anh, Pháp ra tiếng Việt chuẩn đưa ra làm căn cứ, giới thiệu cùng công chúng, Ủy ban quốc gia UNESCO của Việt Nam và các nhà hoạt động chuyên môn của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đã thẩm định lại bản gốc tiếng Pháp và tiếng Anh. Nay xin trân trọng giới thiệu toàn văn bản dịch này về Nghị quyết 24C/18.65 của UNESCO Thế giới Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (trích từ Tập biên bản của Đại hội đồng Khóa họp 24 tại Pari, ngày 20/10 đến 20/11/1987, do UNESCO xuất bản năm 1988. tr.144):
Và suốt 31 năm qua, đất nước Việt Nam đã tổ chức nhiều cuộc kỉ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và luôn nhắc đến sự kiện quan trọng này. Sự có mặt của bà Tổng giám đốc Irina Bokova vào ngày 3/10/2010 tại Hà Nội càng thể hiện rõ ràng tính lịch sử và sự kiện quan trọng đối với phiên họp Đại hội đồng UNESCO lần thứ 24, kể từ ngày 20/10 đến 20/11/1987, tại Thủ đô Pari, do ngài Guillermo Putzeys Alvarez, người Guatemala được bầu làm chủ tọa, có mục xét các danh nhân kỷ niệm vào các năm “tuổi tròn”.
Nội dung kỳ họp là: Trong 3 năm 1988, 1989, 1990, UNESCO đưa ra nghị quyết chọn xét những danh nhân đúng vào tuổi 100 để thế giới kỷ niệm. Kỳ này, có 3 nhân vật được đưa ra xét là: 1. Ông Neru, Ấn Độ; 2. Ông Hồ Chí Minh, Việt Nam; 3. Ông Hadara (nhà sử học) Liên Xô. Sau 7 tiếng hội thảo, Hồ Chí Minh được công nhận là người thứ 21 với nội dung vinh danh: “Hồ Chí Minh – Anh hùng giải phóng dân tộc; Danh nhân văn hóa kiệt xuất của Việt Nam”.
Lời phát biểu của bà Irina Bokova tại Bảo tàng Hồ Chí Minh còn nói rõ: “Cách nay 70 năm, các nước thuộc địa trên thế giới chìm trong một đêm dài nô lệ, chưa có nước nào giành được độc lập, thì nước Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, đã dám đương đầu với một nước có nhiều thuộc địa và giành thắng lợi, mở đầu cho thời kỳ giải phóng dân tộc. Chính vì vậy ngay từ năm 1960, UNESCO tuyên bố xác nhận việc xóa bỏ Chủ nghĩa thực dân toàn cầu, có công của Chủ tịch Hồ Chí Minh…”.
Họa sỹ, nhà báo Trịnh Yên
Ủy viên Thường vụ Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam